Anemia czyli niedokrwistość to zmniejszenie stężenia hemoglobiny HGB, która odpowiada za transport tlenu z płuc do tkanek ciała oraz barwę krwi. Charakteryzuje się również zmniejszeniem liczby erytrocytów czyli czerwonych krwinek. Krew ma mniejszą zdolność do transportu tlenu przez co dochodzi do gorszego utlenowania tkanek i narządów.
Przyczyny mogą być różne najczęściej jest to niedobór żelaza, rzadziej niedobór kwasu foliowego i lub witaminy B12. Czynnikami wywołującymi niedokrwistość mogą być duża utrata krwi czy choroby przewlekłe nowotworowe, zapalne czy zakażenia.
PROFILAKTYKA
Regularne badanie morfologii krwi standardowe, z oznaczeniem stężenia hemoglobiny i liczby erytrocytów, oraz oznaczenie poziomu żelaza i ferrytyny powinno być rutyną dla każdego pacjenta.
Oznaczamy poziom TIBC- całkowita zdolność wiązania żelaza i badanie Transferryny, wysycenia Transferryny żelazem.
Oprócz tego standardowo podstawowym badaniem jest oznaczenie stężenia kwasu foliowego {nie wykonujemy go w trakcie terapii Metotreksatem} oraz witaminy B12.
U części pacjentów konieczne może okazać się określenie odczynu opadania czerwonych krwinek OB a także liczby Retikulocytów ,oraz wykonanie testów krwi i moczu, na podstawie których określić można jak szybko przebiega proces tworzenia się i rozpadania erytrocytów. Wykonać można również badania dodatkowe do których zalicza się biopsję aspiracyjną szpiku kostnego, która wykaże obniżoną liczbę wszystkich dojrzałych krwinek. Lekarz zalecić może dodatkowo badania na obecność przeciwciał do których zalicza się między innymi przeciwciała ANA- badanie to ma na celu stwierdzenie czy przyczyną anemii nie jest choroba autoimmunologiczna.
Jednak wyniki mogą dawać zafałszowany obraz zwłaszcza w przypadku wyniku którego wartości przekraczają znacznie górne granice pomimo braku suplementacji.
Aby uzyskać pełny obraz warto oznaczyć kwas metylomalonowy z moczu z krwi, wyniki badania czytamy odwrotnie- im wyższy wynik tym większy niedobór witaminy b 12.
Można oznaczyć poziom Holotranskobalaminy, którajest aktywną witaminą b 12 i może służyć jako marker wczesnego niedoboru witaminy B12. Od transkobalaminy zależy transport witaminy B12 do wszystkich komórek ciała.
Pomocne jest także zbadanie poziomu homocysteiny, która dodatkowo zobrazuje nam ryzyko chorób sercowo-krążeniowych.
WYRÓŻNIAMY ANEMIE
Łagodną gdy HB u kobiet mieści się w granicach10-12 g/dl, u mężczyzn 10-13 g/dl
Umiarkowaną gdy HB mieści się w granicach norm 8-9,9 g/dl
Ciężką przy wyniku HB 6,5-7,9 g/dl
Zagrażającą życiu kiedy wynik HB jest poniżej 6,5g/dl
Zakres referencyjny może się różnić w zależnosci od laboratorium.
PODZIAŁ ANEMII
Niedokrwistość Hipoplastyczna
Jest to tzw. niedokrwistość Blackfana-Diamonda
Jest chorobą wrodzoną znacząco wpływającą na jakość życia. Powoduje zaburzenia snu, brak apetytu i pogorszenie samopoczucia; źle oddziaływuje na pacjentów z przewlekłą chorobą nerek PChN a także na osoby cierpiące na cukrzycę.
Następuje zmniejszona produkcja składników morfologicznych krwi głównie krwinek czerwonych ale też granulocytów i płytek krwi z powodu zaniku tłuszczowego szpiku.
Niedokrwistość Aplastyczna
To stan niewydolności szpiku kostnego wskutek jego hipoplazji lub aplazji, prowadząca do obniżenia liczby wszystkich rodzajów komórek krwi-erytrocytów, leukocytów i trombocytów. Niedokrwistości aplastyczne mogą być spowodowane toksynami np. benzenem, środkami owadobójczymi, pochodnymi ropy naftowej, rozpuszczalnikami organicznymi, lekami przeciwzapalnymi i przeciwpadaczkowymi, czy promieniowaniem jonizującym oraz radioterapię. Niedokrwistość aplastyczna może mieć podłoże autoimmunologicznewywołane np. zakażeniem WZW, cytomegalię,monoukleozę wywołaną wirusem Epsteina -Barra EBV. Anemia aplastyczna może prowadzić do pancytopeni czyli niedoboru wszystkich komórek krwi nie tylko erytrocytów ale także np płytek krwi czy leukocytów. Jedną z najczęściej występujących adobójczyminiedokrwistości a plastycznych wrodzonych jest anemia Fanconiego, którą można wykryć na wczesnym etapie rozwoju dziecka; charakteryzuje się m. inn. małogłowiem, nieprawidłową pigmentacją skóry, czy niedorozwojem słuchu.
Anemia Aplastyczna nie jest chorobą nowotworową, lecz jest niebezpieczna i wymaga leczenia.
Niedokrwistość Hemolityczna
Jest spowodowana skróceniem czasu życia erytrocytów {na skutek defektu budowy lub choroby innych narządów} powodującym zmniejszenie ich ilości we krwi- hemolizy. Może do niej dochodzić w śledzionie, wątrobie i naczyniach krwionośnych. Prawidłowo erytrocyty żyją 120 dni a w stanie hemolitycznym około 50 dni. Występuje ona podczas nasilenia hemolizy np. w wyniku hipersplenizmu i osłabienia zdolności kompensacyjnej szpiku. Wyróżniamy zespoły hemolityczna wrodzone{sferocytoza wrodzona, talasemia czy anemia sierpowatokrwinkowa} nabyte{ sztuczna zastawka serca, rozsiane krzepnięcie wewnątrznaczyniowe, kokaina, ciężkie oparzenia, zakażenia bakteryjne, pasożytnicze} oraz mieszane.
U pacjentów obserwuje się powiększenie niektórych narządów wewnętrznych, m.in. wątroby oraz żółtaczki. Leczenie zależy od przyczyny niedokrwistości hemolitycznej, w ciężkich przypadkach anemii hemolitycznej może być konieczny np. zabieg usunięcia śledziony, transfuzje krwi i przeszczep szpiku kostnego czy transfuzje krwi.
Anemia Pokrwotoczna
Powstaje na skutek ostrej, towarzyszącej urazowi lub przewlekłej choroby, utraty krwi. Na przykład między in krwawieniu z przewodu pokarmowego czy obfite miesiączki u kobiet.
Anemia z niedoboru żelaza- Syderopeniczna, Mikrocytarna
Definiujemy ją wtedy, kiedy całkowita masa krwinek czerwonych lub ich zdolność do przenoszenia tlenu jest niewystarczająca dla zapewnienia prawidłowego utlenienia tkanek i narządów. Wytwarzanie odpowiedniej do potrzeb liczby krwinek czerwonych w szpiku wymaga prawidłowej funkcji szpiku kostnego.
Niedokrwistość z niedoboru żelaza może być pierwszym objawem choroby wrzodowej oraz nowotworów przewodu pokarmowego.
U większości pacjentów z niedokrwistością z niedoboru żelaza wystarczające jest leczenie żelazem doustnym, ale też usunięciem jej przyczyny.
Podejrzenie może wzbudzić wynik badania wskazujący że erytrocyty mają zwiększoną objętość. Wystepuje m.inn. u niemowląt pomiędzy 6 a 18miesiącem życia, przyczyną jest niedostateczne zaopatrzenie organizmu w ten pierwiastek, u osób z chorobamitrzewnymi, u kobiet obficie miesiączkujących.
Anemia Syderoblastyczna, Niedobarwliwa
Występuje na skutek wrodzonych i nabytych zaburzeń produkcji hemu- żelazopofriryny na skutek jego nieprawidłowej biosyntezy, jest spowodowana zwiększeniem liczby syderoblastów. Często powodem nieprawidłowej pracy enzymu jest zmniejszenie zawartości kwasu foliowego we krwi, nieprawidłowym wchłanianiem lub niedoborami w diecie.
We krwi obecne są niedobarwliwe erytrocyty- krwinki czerwone, w szpiku tak zwane syderoblasty pierścieniowate. Pomimo prawidłowych ilości żelaza dostarczanego w diecie organizm nie jest w stanie go wykorzystać do tworzenia prawidłowych krwinek czerwonych.
Przyczyny mogą być wrodzone {mutacje genetyczne, zaburzenia przemiany witaminy B-Tiaminy}.
Przyczynami nabytymi są postacie nabyte kolonialne- zespoły mielodysplastyczne- czyli nowotwory układu krwiotwórczego. Jest to niedokrwistość oporna na leczenie z syderoplastami pierścieniowatymi.
Przyczynami nabytymi odwracalnymi są: leczenie gruźlicy izoniazydem, niedobory miedzi np. u pacjentów żywionych pozajelitowo, chorobach nerek, zaburzeniach wchłaniania, na skutek długiej suplementacji cynkiem, zatrucie ołowiem, alkoholizm, hipotermia.
Żelazo dostarczone w diecie jest niewykorzystane więc stopniowo dochodzi do jego gromadzenia w organizmie. Początkowo niedokrwistość syderoplastyczna może przypominać objawy niedokrwistości z niedoboru żelaza, dalsza diagnostyka ma miejsce po braku prawidłowej odpowiedzi na leczenie żelazem.
Anemia spowodowana chorobami przewlekłymi
Przyczyną są przewlekłe zakażenia bakteryjne, pasożytnicze i grzybicze, nowotwory, choroby autoimmunologiczne, przewlekłe zakażenia dróg moczowych. Częstotliwość jej występowania rośnie z wiekiem.
Anemia Rzekoma
Jest to względne obniżenie HB i Hematokrytu poprzez zwiększenie objętości osocza w przypadku przewodnienia i u ciężarnych.
Anemia Sierpowatokrwinkowa
Jest to rodzaj wrodzonej niedokrwistości spowodowanej nieprawidłową budową hemoglobiny. Powoduje to zmianę pojedynczego aminokwasu w sekwencji białka, z kwasu glutaminowego na walinę L.
Charakteryzuje się nieprawidłowo wytworzoną hemoglobiną która wpływa na funkcje i wygląd erytrocytów; przyjmują one sierpowaty kształt. Następstwem takiej zmiany erytrocytów jest ich skłonność do rozpadu czyli do hemolizy. Prawidłowa czerwona krwinka powinna przypominać wklęsły z obu stron dysk. A towarzyszą jej również różnego rodzaju objawy, najczęstszym jest ból rąk i stóp, upośledzony rozwój umysłowy i fizyczny dziecka, liczne zatory narządów wewnętrznych oraz ich uszkodzenie. Choroba występuje głównie w obszarach występowania malarii w Afryce, w Indiach i w rejonie Morza Sródziemnego.
Niedokrwistość Megaloplastyczna
. To niedokrwistość z niedoboru witaminy b 12 lub i kwasu foliowego. Krwinki czerwone przybierają nieprawidłowe kształty i z reguły są znacznie większe niż u osób zdrowych.
W zdrowym organizmie części składowe krwi produkowane są w szpiku kostnym. Krwinki wzrastają, dojrzewają a następnie uwalniane są do krwi by pełnić swoje funkcje. Wymaga to zapewnienia podstawowych składników budulcowych którymi są żelazo, kwas foliowy i witamina B12. Kiedy któregokolwiek z nich brakuje dochodzi do zaburzenia produkcji krwinek czerwonych.
Witamina b 12 jest dostarczana do naszego organizmu w prawidłowo zbilansowanej diecie jej główne źródła to mleko i mięso. Minimalne zapotrzebowanie na witaminę B12 wynosi 5 mg.
U zdrowych osób zapasy w organizmie wystarczają na 4 lata. Warunkiem jej przyswojenia w jelitach jest wcześniejsze związanie z tzw. czynnikiem Castel’a produkowanym w żołądku który jest transporterem tej witaminy i umożliwia jej wchłanianie w jelicie cienkim. Transport przejmuje białko nazywane transkobalaminą.
Najczęstszą postacią jest choroba Addisona i Biermera -niedokrwistość złośliwa, spowodowana nie tylko niedoborami, ale też obecnością autoprzeciwciał tzw. czynnikowi wewnętrznemu Castle’a. Leczenie polega na wyeliminowaniu przyczyny niedoboru witaminy b 12 oraz kwasu foliowego, odpowiedniej suplementacji i odżywianiu.
GRUPY O PODWYŻSZONYM RYZYKU WYSTEPOWANIA ANEMII
-kobiety ciężarne, u których stężenie hemoglobiny się zmniejsza gdyż szybciej wzrasta objętość osocza w stosunku do masy krwinek czerwonych
- osoby starsze po których obserwuje się łagodną anemię z niedoboru żelaza witaminy b 12 i kwasu foliowego
- kobiety które mają obfite miesiączki, również z mięśniakami i polipami macicy-występuje u nich nadmierna utrata krwi
- osoby chore na choroby przewodu pokarmowego takie jak: zapalenie żołądka, czynnik Castle’a znany również jako czynnik wewnętrzny lub IF{ jest glikoproteiną produkowana głównie przez komórki okładzinowe śluzówki żołądka- odpowiada za wchłanianie wit B 12, ponieważ posiada zdolności łączenia się z nią}
-osoby z niskim poziomem kwasu solnego oraz nadużywające leków hamujących wydzielanie tego kwasu mają problem z uwalnianiem witaminy b 12 z pożywienia a jedzenie mięsa czy wątróbki nie przekłada się na zwiększenie poziomu witaminy b 12 w organizmie. Często pojawienie się anemii megaloplastycznej może sygnalizować że żołądek nie produkuje kwasu solnego i wystąpienie czynnika Castle’a
-osoby mające pasożyty jelitowe np. glisty i inne dopóki nie zostaną one usunięte
-HIV
-choroby szpiku kostnego w tym białaczka oraz MELOFIBROZA
-choroby Addisona i Biermera
-Zespół z Zollingera i Ellisona
-zakażeniu bakterią Helicobacter Pyroli
-u osób z celiakią, chorobami jelit, zespołem zaburzonego wchłaniania, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego WZJG, dysbiozą jelitową, choroba Leśniewskiego-Crohna, celiakia
-u osób z zespołem rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego np. SIBO, IMO
- osoby z zespołem Imerslund i Grasbecka
- wrodzony niedobór czynnika wewnętrznego Castle’a, polega on na nieprawidłowym działaniu czynnika wewnętrznego i błony śluzowej żołądka. Jest ona atakowany przez auto przeciwciała specyficzne cząstki wytwarzane w ustroju skierowane przeciwko strukturom własnego organizmu. Stanu jest znaczne zmniejszenie wchłaniania witaminy b 12 a po wyczerpaniu jej zapasów rozwijają się objawy choroby.
- niedobór transkobalaminy
PRZYCZYNY ZEWNĘTRZNE
-tlenek azotu stosowany w anestezjologii podczas znieczulania do operacji
-stosowanie metforminy
-zastawka serca
-kontakt z metalami ciężkimi
-zakażenia, np. malaria toksoplazmowa
-przyjmowanie leków hamujących wydzielanie kwasu solnego
-stosowanie leków takich jak: Fentynoina, Karbamazepina. Sulfasalazyna, Metotreksat. Trimetoprim
-niedobór cynku- jego poziom ustalimy z pomocą badania fosfotazy alkalicznej , poziom poniżej 70 mg/dcl to jego niedobór
-niedobór miedzi
-alkoholizm
-zwiększona utrata żelaza związana z przeprowadzeniem dializy otrzewnowej, hemodializy
-erytrytrodermia
- u osób leczących się kwasem acetylosalicylowym, lekami niesteridowymi, przeciwzapalnymi
-potencjalnie alergia lub leki stosowane w ich leczeniu mogą zwiększać także prawdopodobieństwo wystąpienia u chorych niedokrwistości
- u noworodków nie karmionych mlekiem matki lub karmionych mlekiem matki z niedoborem tej witaminy, wcześniaków
-przy spożywaniu produktów bogatych w żelazo z produktami bogatymi w wapń
-picie kawy i herbaty okołoposiłkowo zaburza wchłanianie żelaza z pożywienia
- w okresie dojrzewania nastolatków
- w drugim i trzecim trymestrze ciąży i podczas laktacji
-w wyniku zapalenia trzustki
-nie prawidłowo zbilansowana dieta uboga w jaja i mięso, wegetarianizm, weganizm, liquidarianizm bez odpowiedniej suplementacji ,niedożywienie
-dieta bogata w szczawiany, fosforany, fityniany i taniny
-zakażenie pasożytami, m.in. glistą ludzką, bruzdodogłowcem szerokim
-w przypadku upośledzonego wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego
- stan po resekcji jelita, po operacjach bariatrycznych i innych wpływających na objętość i ciągłość przewodu pokarmowego
-choroby nerek podwyższają grupę ryzyka
-choroby autoimmunologiczne, np. reumatoidalnym zapaleniem stawów RZS, Hashimoto; autoimmunologiczne zapalenie błony śluzowej żołądka{zanikowe},choroba Addisona- Biermera, jest to niedokrwistośc w chorobach przewlekłych
-obniżony poziom hemoglobiny występuje przy niedoborach kwasu foliowego, niedoboru witaminy B12
DIAGNOSTYKA ANEMII
Niedokrwistość diagnozuje się, jak wcześniej wspomniano, poprzez morfologię krwi obwodowej i wymienione na wstępie badania, a niekiedy biopsję szpiku.
Trzeba ocenić stan błony śluzowej żołądka badaniem gastroskopii, w przypadku zanikowego zapalenia żołądka warto wykonać oznaczenie autoprzeciwciał przeciwko czynnikowi Castle’a {APCA] metodą IIF – jest to badanie stosowane w diagnostyce zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka i w anemii złośliwej, wykonuje się też badanie serologiczne z krwi przydatne w diagnostyce pierwotnego zakażenia bakterią Helicobacter Pyroli IgG, wywołującej to zapalenie.
Przy podejrzeniu krwawienia z układu pokarmowego wykonuje się badanie kału na krew utajoną ale też kolonoskopię. U niektórych osób nie jest możliwe wykonanie tego badania, np. po operacjach, u których występują zrosty, można wykonać test FIT- jest to test immunochemiczny, wirtualną kolonoskopię i enterografię TK
Wykonuje się również badanie moczu gdy prawdopodobne jest wystąpienie krwiomoczu.
JAKIE PRODUKTY OGRANICZAJA WCHŁANIANIE ŻELAZA?
-Szczawiany obecne w rabarbarze i szczawiu
-Fityniany obecne w pokarmach pełnoziarnistych, soi, tofu, orzechach, płatkach zbożowych,roślinach fasolowych; możemy to zrównoważyć produktami bogatymi w witaminę C
-Taniny z kawy i herbaty, zaleca się zachowanie przerwy w spożyciu. minimum 2 godzin od posiłku.
-Wapń zmniejsza wchłanianie żelaza nawet o 60%
-Polifenole czyli kawa, herbata, wino, najbardziej z produktami zawierającymi żelazo niehemowe zmniejszają absorbcję żelaza o 60-70%
-Resweratrol zawarty m.in. w czerwonym winie zmniejsza wchłanianie o 60 %
-Błonnik pokarmowy
-Cynk suplementowany w nadmiarze
-Alkohol
POSTĘPOWANIE DIETETYCZNE I SUPLEMENTACYJNE W ANEMII
Pierwszym najważniejszym działaniem w skutecznym leczeniu anemii jest znalezienie i leczenie przyczyny.
Niestety duża zawartość żelaza w produkcie nie zawsze oznacza że jest on dobrym źródłem tego pierwiastka. Wchłanianie żelaza uzależniona jest od wielu czynników takich jak: obecność czynników hamujących i wspomagających wchłanianie, rodzaj żelaza oraz stan gospodarki żelazem danego organizmu. Czynnikiem ułatwiającym wchłanianie żelaza są duże ilości witaminy C obecnej w owocach i warzywach i w produktach kiszonych. Kwas foliowy obecny m.in. w zielonych warzywach liściastych.
Wprowadzenie do codziennej diety produktów zawierających żelazo hemowe- zwierzęce jak i niehemowe- pochodzące z roślin o nieznacznie gorszym stopniu wchłaniania.
Produktami zawierającymi żelazo hemowe są: chude mięso na przykład wołowina, schab, wołowina, cielęcina, baranina, gęś, kaczka, owoce morza, królik, wędliny, podroby-kaszanka, pasztet, pasztetowa, wątroba wieprzowa, drobiowa, łosoś, makrela, sardynka, śledź oraz dorsz wędzony, pikling, sardynka w pomidorach i w oleju, halibut tuńczyk oraz jaja.
Produkty zawierające żelazo niehemowe
Produkty zbożowe: mąka pszenna typ 500, chleb żytni razowy, z soją i słonecznikiem, chleb żytni pełnoziarnisty, pumpernikiel, chleb baltonowski, chleb graham, bułki grahamki, otręby pszenne, zarodki pszenne, płatki owsiane, płatki żytnie, kasza jaglana, gryczana, makaron bezjajeczny z semoliny, pęczak, ryż brązowy, amarantus, komosa ryżowa , Nasiona: dynia, słonecznik ,sezam mak, siemię lniane, nasiona chia. Orzechy: laskowe, arachidowe, pistacjowe, migdały, włoskie, wiórki kokosowe. Warzywa: boćwina, bób, fasola zwyczajna, soczewica, soja, słodkie ziemniaki, brokuły, brukselka, burak, cykoria, czosnek, fasola szparagowa, szparagi, groszek zielony, kalarepa, kiełki ,koper ogrodowy, pietruszka liście i korzeń, por ,szczypiorek i szpinak. Owoce: porzeczki czarne, porzeczki białe, porzeczki czerwone, poziomki, maliny, jeżyny, jagody, truskawki, awokado. Owoce suszone: czerwone daktyle, morele, śliwki, figi, daktyle, rodzynki, jabłka. Nasiona roślin strączkowych: fasola, groch, soczewica, soja oraz kiełki soczewicy i soi.
Mleko i produkty mleczne: mleko 2% tłuszczu, ser gouda tłusty, parmezan,
Jaja kurze całe
Produkty bogate w witaminę C, która poprawia przyswajanie żelaza: natka pietruszki, sok z pomarańczy, sok z cytryny, papryka czerwona, zakwas z buraków, kiszonki, pomidor, brokuł, brukselka, chrzan, jarmuż, szpinak, kalafior, kalarepa, czarne porzeczki, aronia, natka pietruszki.
Produkty bogate w witamine B6 która bierze udział w procesie krwiotworzenia: pieczywo żytnie, orkiszowe, kapusta, szpinak, fasolka szparagowa, banany i orzechy.
Produkty bogate w witaminę B12 która jest niezbędna w procesie wytwarzania czerwonych krwinek: jajka, ser żółty, mleko i produktach mlecznych.
Produkty zawierające foliany : to warzywa liściaste a więc kapusta, sałata, jarmuż czy natka pietruszki.
Preparaty w tym leki na receptę i suplementy diety zawierające żelazo powinny być przyjmowane na czczo, ostrożnie powinny zażywać je osoby z chorobami żołądka{można spróbować suplementy w formie płynnej}.
Czasem zaleca się preparaty podawane dożylnie, pozajelitowo, przy nietolerancjach i nieskuteczności preparatów doustnych, a w skrajnych przypadkach przeszczepienie szpiku kostnego lub leczenie immunosupresyjne.
Suplementacji poleca się celowane formy kwasu foliowego- witaminy B9 preparatami zawierającymi 5MTHF, oraz witaminy B12 w formie Metylokobalaminy. Są one aktywnymi postaciami bardzo dobrze wchłanianymi naturalnie występującymi w organizmie. Witaminę B12 trudno przedawkować gdyż jest witaminą rozpuszczalną w wodzie, nadmiar jest wydalany wraz z moczem i potem. W związku z tym większa dawka niż referencyjna wartość spożycia jest dopuszczalna{ RFS dla witaminy B12 wynosi u dorosłych 2,4 mg na dobę. Podanie doustne witaminy B12 nie zawsze jest wystarczające ponieważ często występuje problem z jej wchłanianiem co jest związanejedną z przyczyn anemii, czyli uszkodzeniem niezbędnych w procesie komórek okładzinowych produkujących czynnik wewnętrzny Castle'a i kwas solny. W takim przypadku stosujemy domięśniowe zastrzyki które stopniowo uzupełniają deficyt witaminy B12 w organizmie stopniowo zmniejszając ich częstotliwość. Jednak aby zapobiec nawrotom anemii comiesięczny zastrzyk witaminy b 12 może być konieczny do końca życia.
Kwas foliowy- sztucznie wytworzony Folian to suplement diety- minimalne dzienne zapotrzebowanie u osoby dorosłej i nastolatków wynosi od 400 mg, u kobiety ciężarnej 600 mg a u Kobiety karmiącej 500 mg, u dzieci poniżej 3 lat 150 mg, dzieci do 6 lat 200mg, do 12 lat 300 mg Głównym źródłem są zielone warzywa liściaste, owoce cytrusowe i produkty pochodzenia zwierzęcego.
Jeżeli chodzi o suplementację preparatami z żelazem- w celu dobrego przyswojenia potrzebne jest kwaśne środowisko żołądkowe oraz enzym CYBRD1 X zależny od witaminy C.
Przy zakupie preparatu warto zwrócić uwagę na formę jego utleniania. Warto sięgnąć po preparat zawierający żelazo hemowe FE2 + niż niehemowe FE3+
Suplementacja co drugi dzień preparatami zawierającymi żelazo jest skuteczniejsza i ma mniejsze działania niepożądane, gdyż po przyjęciu 60 miligram żelaza w ciągu 24 godzin dwukrotnie wzrasta stężenie Hebcydyny, która reguluje stężenie żelaza w organizmie i może skutecznie zablokować transport żelaza do krwiobiegu. Obniża wchłanianie kolejnej dawki o 35-40%- organizm broni się w ten sposób przeciw nadmiarowi żelaza w surowicy krwi. Wzrost jej poziomu może być wywołany również stanami zapalnymi- blokowany jest dostęp żelaza np. patogenom.
Najczęściej stosuje się siarczan, glukonian,fumaran żelaza, proteinobursztynian i chelaty aminokwasowe. Różnią się między sobą ilością zawartego żelaza oraz ceną.
Glukonian zawiera najmniej żelaza i jest dobrym wyborem w przypadku uszkodzenia błony śluzowej żołądka- Ferrum Gluconicum
Fumaran żelaza jest to organiczna sól, której kation uczestniczy w transporcie tlenu w organizmie, przyczynia się do produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny- Pharmovit żelazo
Proteinobursztynian jest skuteczniejszy niż inne formy żelaza, wywołuje najmniej działań niepożądanych. Jego minusem jest wysoka cena-FerriProteinatosuccinas
Chelaty aminokwasowe poprzez łączenie żelaza z aminokwasami są doskonale przyswajane w jelitach-Chela- Ferr Med. Ferrochel
Kolejnym suplementem jest Laktoferyna która wiąże jony żelaza i transportuje je do komórek, może zwiększać wchłanianie żelaza do 28%.
Probiotyki zawierające szczep Lactobacillus plantarum299 v, zwiększają poziom żelaza- Sanprobi IBS
Witamina C – kwas askorbinowy dwukrotnie zwiększa wchłanianie żelaza.
Siarka- jej odpowiedni poziom jest konieczna do prawidłowego wchłaniania żelaza, zawarta jest w jajach i mięsie, spożywanie ich zwiększa wchłanianie żelaza o 70%.
JAK WSPOMÓĆ UZUPEŁNIANIE NIEDOBORÓW ŻELAZA?
Zioła- najwyższe stężenie żelaza oznaczono w suszonym tymianku124mg/100 g, bazylii 89,8 mg /100 g {0,63 mg w łyżeczce} oraz majeranku 82,70 mg/100 g i suszonej pietruszce 53,9 mg/100 g, pokrzywie 56,9 mg/100 g, kozieradce 33,5 mg/100g
Pomocny będzie liść szałwii, ziele owsa, młody jęczmień, 66,40 mg/100g, chlorella lub ziele lucerny siewnej.
Doskonałym rozwiązaniem które korzystnie oddziałuje na organizm są również płatki drożdżowe nieaktywne które dostarczają witamin z grupy B.
Suszone wodorosty zawierają również żelazo lecz mniej, bo 28,50 mg/100 g
Olej z czarnuszki siewnej zawiera 18,5 mg/100g żelaza która ma działanie wzmacniające organizm również jest pomocny w leczeniu anemii. Jego regularne stosowanie zwiększa wzrost poziomu hemoglobiny jak i erytrocytów co zmniejsza objawy tej choroby.
W anemii towarzyszącej stanowi zapalnemu błony śluzowej żołądka w przebiegu obecności we krwi przeciwciał Castle’a można zastosować: kłącze tataraku, korzeń mniszka lekarskiego, kwiatostan głogu, liść bobrka, liść orzecha włoskiego, liść porzeczki czarnej, owoc jałowca, owoc jarzębiny czy owoc róży.
Można wpomóc się akupunkturą w której wykorzystuje się stymulację punktów o działaniu krwiotwórczym.
OBJAWY ANEMII
- łatwa męczliwość, niska tolerancja wysiłku, zadyszka ,znużenie
- brak koncentracji, trudności w skupieniu, upośledzenia uwagi, ból i zawroty głowy, omdlenia
- niekiedy tachykardia czyli przyspieszone bicie serca i duszność
-tzw. mroczki przed oczami
-zażółcenie twardówki oka
-przedwczesne siwienie włosów
-bladość skóry i błon śluzowych jamy ustnej
- wypadanie włosów, łamliwość paznokci, suchość skóry
-wygładzenie i pieczenie języka
-spadek odporności organizmu.
-częste krwawienie z dziąseł.
-pęknięcia w kącikach ust, tzw. zajady
-siniaki
-łaknienie nietypowych produktów, ziemi, gliny kredy, surowego ryżu
-ból rąk i stóp- przy anemii sierpowatokrwinkowej
-zimne dłonie i stopy, osłabienie siły mięśni, spowolnione ruchy
SKUTKI ANEMII
- niepoprawne wykształcenie układu odpornościowego
-niewydolność serca
-niedotlenienie komórek i tkanek mózgu który jest szczególnie wrażliwy na niedotlenienie
-arytmia
-zawał serca
- u pacjentów z kardiologiczna grupą ryzyka może rozwinąć się dławica piersiowa
-u pacjentów z nefropatia cukrzycową i niedokrwistością jest wysoki czynnik ryzyka powikłań sercowo naczyniowych
-zmniejszona synteza hormonów tarczycy w osoczu, zwiększenie wydzielania Tsh, powiększenie tarczycy i rozwój jej niedoczynności. Niedobór ferrytyny uniemożliwia produkcję aktywnego hormonu t 3 w odpowiednich ilościach.
-depresja
-niskie ciśnienie krwi
-problemy z zajściem w ciążę
-przedwczesny poród i niska masa urodzeniowa
- u seniorów realnie skraca życie
-zmiany metaboliczne z przewaga katabolizmu ustrojowego i zmniejszeniem masy mięśniowej
-insulinooporność
-hiperlipidemia- zaburzenia frakcji cholesterolu i trójglicerydow
-zaburzenia elektrolitowe zwłaszcza hipotasemii- obniżony poziom potasu
-śpiączka
-parestezje
-zaburzenia pamięci, depresja, demencja
- u kobiet w ciąży niedobór kwasu foliowego prowadzi do wad wrodzonych płodu, uszkodzeń mózgu u płodu i rdzenia kręgowego
PAMIĘTAJMY!
Zdiagnozowana ale nieleczona niedokrwistość może prowadzić do poważnych konsekwencji. Anemia wpływa początkowo na samopoczucie i wygląd a z czasem może doprowadzić do rozwoju innych chorób; niezwykle istotne jest wykrycie anemii w pierwszych miesiącach życia dziecka- wpływa ona na jego rozwój intelektualny i jego funkcje poznawcze.
Bagatelizowanie wyników krwi i lekceważenie źródeł niedokrwistości,
jej objawów i zaleceń lekarza wpływa niekorzystnie na pokonanie choroby. Umiemożliwia to całkowite wyzdrowienie z amemii i dolegliwości towarzyszących.