Goitrogeny to substancje antyodżywcze pochodzenia organicznego i nieorganicznego występujące w żywności i przyczyniające się do zaburzenia wchłaniania jodu, który tarczyca potrzebuje do syntezy hormonów. Takie właściwości przypisano im w XIX wieku.
W latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku z jodowaniem soli {wtedy przyczyna niedoczynności był niedobór jodu} zalecano unikania warzyw krzyżowych.
Goitrogeny to:
Tioglikozydy-to najsilniej goitrogenne związki występujące w warzywach brukselce, kapuście,
brokułach i kalafiorze
Glikozydy cyjanogenne- maja działanie wolotwórcze, zawarte w owocach pestkowych np.
morelach, gruszkach, jabłkach, wiśniach, pigwie, siemieniu lnianym
Hemaglutyniny- zmniejszają przyswajanie jodu w jelitach i są zawarte w soi i fasoli
Polifenole- mogą wchodzić w reakcje z jodem, zaburzać syntezę tyroksyny, znajdują się w
owocach, warzywach oraz orzeszkach ziemnych, suchych nasionach roślin
Zawartość goitrogenów w warzywach:
Kapusta głowiasta 3-6 mg/100g i zawierająca jod 3mg/100g
Kapusta włoska i pekińska 18-31 mg/100 g zawiera też jod 2mg/100g
Brukselka 10mg/100g, zawartość jodu
Brokuł 10 mg/100 g który zawiera również jod
Kalafior 4-10 mg/100g
Kalarepa 2-3 mg/100g
Jarmuż 3-25 mg/100g
Szpinak, sałata- 8mg/100g jodu
Cebula-3mg/100g
Seler, rzodkiewka -8mg jodu/100g
Pomidory 2mg/100g
Warzywa krzyżowe, jak każde inne, powinny gościć na naszym talerzu, gdyż zawierają cenne składniki bioaktywne, działające antynowotworowo, np. saponiny i genisteiny.
W przypadku, gdy czyimś wyborem jest na stałe zrezygnować z tych warzyw, warto by wprowadzić do menu produkty zawierające jod:
Ryby morskie- dorsz, mintaj, makrela, flądra, sardynka, tuńczyk w oleju
Owoce morza
Żółtka jaj
Czekolada mleczna
Wątroba wieprzowa
Algi, wodorosty
Produkty mleczne- ser żółty tłusty, mleko 0,5%, jogurt, ser twarogowy półtłusty, brie pełnotłusty
Produkty zbożowe- płatki owsiane, pieczywo żytnie
Niektóre warzywa i owoce zawierają również niewielkie ilości jodu- groszek, szpinak, brokuły,
banan
Strączkowe- fasola biała
Orzechy laskowe
Odpowiednia obróbka zmniejsza zawartość goitrogenów, i tak:
- gotowanie z przykrywką 10 minut czy w parowarze o 30%
- gotując bez przykrycia ilości związki te ulatniają się wraz z para wodną, brak jestdanych do ilu procent konkretnie ta redukcja następuje
-kiszenie, mrożenie i moczenie w wodzie przed spożyciem
-rozdrabnianie {kremy, musy}, miksowanie{smoothie} i dokładne gryzienie produktów
Soja jest wyjątkiem produktu który jest niewskazany przy Hashimoto, gdyż szczególnie oporne goitrogeny w niej zawarte są bardzo oporne na obróbkę termiczną. Osoby leczone syntetycznymi hormonami powinny spożywać produkty sojowe cztery godziny po przyjęciu leku. Izoflawony zawarte w soi hamują produkcje hormonów tarczycy.
Osoby przyjmujące syntetyczne hormony tarczycy , przy wyregulowanym ich poziome w organizmie nie powinny obawiać się spożywania tych warzyw.
Udowodnili to badacze z Uniwersytetu Jagiellońskiego sugerując, że spożywanie warzyw z rodziny kapustnych przy odpowiedniej podaży jodu nie ma negatywnego wpływu na funkcje tarczycy. Tym samym obalając wcześniejsze przypuszczenia o ich działaniu.
W Hashimoto dopiero spożycie 500 gram warzyw codziennie wpływa na powstanie wola tarczycowego.
Przy współwystępowaniu np. SIBO warzywa fermentujące- kalafior, brukselka, brokuł nie są wskazane i to osoby z tym zaburzeniem powinny uważać, spożycie ww. może to zaostrzyć chorobę.
Pubmed.ncbi.nlm.hih.gov/3298/890
Wentz I: Hashimoto . Jak w 90 dni pozbyć się objawów i odzyskać zdrowie.- Wydawnictwo otwarte, 2017.