To przewlekle limfocytowe zapalenie tarczycy, wynikającez nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego produkującego przeciwciała przeciwko własnym antygenom; atakującego własne komórki organizmu i traktującego tarczycę jak obcy patogen, stopniowo ją niszczy powodując niedoczynność.Zniszczona tarczyca nie jest w stanie produkować hormonów.
Ten stan może też wywołać powstanie bezbolesnego wola, jest to powiększenie tarczycy, czasem uciskające na drogi oddechowe i powodujące uczucie ucisku, objętość tarczycy może też być prawidłowa, lub może zanikać.
Wspomniane przeciwciała to:
-przeciwciała Anty TG- przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie, białku stanowiącemu składnik koloidu w komórkach pęcherzykowych tarczycy
-przeciwciała Anty TPO- przeciwko peroksydazie tarczycowej, enzymowi biorącemu udział w przemianie jodu i tworzeniu hormonów tarczycy
We wczesnych stadiach choroby Hashimoto parametry takie jak Tsh, Ft3 i F 4 są w normie. Dlatego w celu postawienia diagnozy warto zbadać przeciwciała Anty-Tpo i Anty-Tg.
PRZYCZYNY ROZWOJU CHOROBY AUTOIMMUNOLOGICZNEJ
-czynniki genetyczne HLA
-według niektórych badań osoby zgrupami krwi O i A są w grupie ryzyka
-stosowanie leków-Amiodaron, sole litu, interferon
-niedobór i nadmiar jodu
- niedobór selenu
-niedobór witaminy D
-infekcje bakteryjne i wirusowe
-stres
-niedoborowa dieta
-zły styl życia
-palenie tytoniu
-czynniki środowiskowe
-niedobór glutationu ma związek z poziomem anty przeciwciał {n acetylocysteina},to związek który przekształca się w glutation pomagając zmniejszyć ilość przeciwciał.
FAZY HASHIMOTO
Predyspozycja genetyczna- w tej fazie osoby nie chorują gdyż nie były narażone na czynniki wyzwalające, wszystkie wyniki badań są w normie.
Nacieki limfocytarne na tarczycy-komórki chroniące przed patogenami w odpowiednich ilościach chronią przed patogenami, jednak ich zbyt duża ilość powoduje pobudzenie układu immunologicznego i zaczynają atakować zdrowe komórki tarczycy, ten etap może trwać wiele lat.
Badania krwiTSH, FT3 i FT4 mogą być w normie, dopiero badanie USG wykazuje zmiany, u 90 % zwiększa się poziom anty-TPO , u 80% anty-TG. Mogą pojawić się pierwsze objawy jak przy niedoczynności tarczycy i problemy jelitowe. W tym okresie zmiana stylu życia i diety likwiduje czynniki wyzwalające.
Subkliniczna niedoczynność tarczycy- tarczyca dalej produkuje wystarczającą ilość hormonów, pojawiają się pierwsze objawy niedoczynności, przeciwciała anty-TG i anty-TPO są podwyższone i zwiększa się stan zapalny.
Pełnoobjawowa niedoczynność tarczycy- tarczyca przestaje wytwarzać hormony, w badaniach TSH jest podwyższone, FT3 i FT4 jest obniżone, w badaniu USG widoczne są zmiany, tarczyca może być pomniejszona.
Wprowadzone leczenie farmakologiczne wyrównuje poziom hormonów, lecz nie ma to wpływu na powstrzymanie choroby autoimmunologicznej.
Progresja do innych chorób autoimmunologicznych- Niewłaściwe działający układ odpornościowy może działać przeciwko innym tkankom w ciele.
Choroby autoimmunologiczne mają tendencję do współwystępowania- celiakia, zespół Cushinga, cukrzyca typu 1, toczeń, RZS, bielactwo, łysienie plackowate, stwardnienie rozsiane, choroba Gravesa Basedowa, niedoczynność kory nadnerczy i Hashimoto mogą występować razem. Jednak zachorowanie na jedną z nich nie przesądza o zachorowaniu nainne.
DIAGNOSTYKA
-TSH- tyreotropina-jest podwyższona
-Ft4 tyroksyna- jest obniżona
- FT4- trijodotyronina- jest obniżona
-przeciwciała Anty TPO- obecne
-przeciwciała Anty TG-obecne
-lipidogram- podwyższony cholesterol LDL i triglicerydy, obniżony HDL
-glikemia- Hashimoto towarzyszy insulinooporność
-USG tarczycy- nieprawidłowy, hipogeniczny miąższ
LECZENIE
Lekarz zwykle zaleca przyjmowanie lewotyroksyny w celu wyrównania poziomu hormonów i na tym jego zalecenia zwykle się kończą, niestety. Nie ma leczenia farmakologicznego przyczynowego. Wyjątkiem może być IgG4 zależna odmiana Hashimoto gdzie stosuje się krótkotrwałe leczenie glukokortykosteroidami.
Świat medycyny oczekuje na nowe metody leczenia przyczynowego immunologicznego zapalenia tarczycy typu Hashimoto. Nadzieje budzi ingerencja w układ immunologiczny zwłaszcza wpływ na ilość i funkcję regulatorów limfocytów T .
HASHIMOTO A CIĄŻA
Hashimoto u kobiet wpływa na bezowulacyjny przebieg cyklu miesiączkowego. Spadek produkcji estradioluw trakcie ciąży pełni kluczową rolę w zainicjowaniu i utrzymaniu ciąży. Nieuregulowany poziom hormonów przy zaawansowanej niedoczynności tarczycy może doprowadzić do porodu przedwczesnego, poronienia, obumarcia płodu, wad rozwojowych ale także stanu przedrzucawkowego.
Do dziś nie wiadomo dlaczego organizm kobiety traktuje ciążę jak ciało obce i niszczy ją.
Ważne jest również podawanie jodu 150 mg/dobę, gdyż dzieci mogą urodzić się z niższa masą ciała, mogą mieć niższe IQ, gorsze funkcje poznawcze, występują u nich zaburzenia oddychania.
ANEMIA W HASHIMOTO
Anemia występująca w Hashimoto może wynikać z niedoboru żelaza, braku witaminy B12 i lub kwasu foliowego nazywana jest wtedy anemią megaloblastyczną. Erytrocyty aby powstawać, dojrzewać i transportować tlen potrzebują żelaza ale również kwasu foliowego i witaminy B12 kobalaminy. Kiedy ich brakuje produkcja erytrocytów jest zaburzona a krwinki mogą mieć nieprawidłowy kształt, wielkość i krótszą żywotność. U chorych na niedokrwistość megaloblastyczną erytrocyty są większe niż u osób zdrowych oraz niezdolne do wypełniania swoich funkcji.
Przyczynami są nieprawidłowo skomponowana dieta, zaburzenia wchłaniania, wrodzony lub nabyty niedobór czynnika wewnętrznego Castle'a w przypadku witaminy B12, czy przewlekła choroba. U osób stosujących lekki IPP oraz z niskim poziomem kwasu solnego wystepują problem z wchłanianiem witaminy B12 z pożywienia. Niedobory witaminy b 12 mogą mieć również osoby mające pasożyty jelitowe na przykład glizdy.
Najlepsze w suplementacji są metylowane formy kwasu foliowego 5MTHF oraz witaminy B12- metylokobalamina.
Objawami anemii z niedoboru żelaza i witaminy B12 to bladość skóry, szybkie męczenie się i osłabienie, trudności z pamięcią i koncentracją, bóle i zawroty głowy.
Po więcej informacji na temat anemii chętnych odsyłam do artykułu poświęconego wszystkim rodzajom anemii, suplementacji i diagnostyce.
NADMIAR JODU
Zbyt duża podaż jodu prowadzi do czasowej blokady syntezy hormonów tarczycowych. Jest to tak zwany efekt Wolffa Chaikoffa, który chroni organizm przed nadmiarem jodu. U osób zdrowych jest to stan przejściowy i tarczyca wraca do swojej prawidłowej pracy.
Chorzy na Hashimoto mają problem z tą adaptacją a suplementacja wysokimi dawkami jodu prowadzi do trwałej niedoczynności tarczycy.
Jod może indukować rozwój chorób autoimmunologicznych tarczycy i pogarsza ich przebieg.
CANDIDA ALBICANS
Bardzo często osoby cierpiące na zaburzenie Hashimoto są zainfekowane grzybicą układu pokarmowego Candida Albicans która znacznie osłabia układ odpornościowy, zatruwa organizm wydalając toksyny. Zwalczenie tej infekcji pomoże wyeliminować wiele objawów choroby.
PALENIE TYTONIU
Palenie tytoniu choć jest czynnikiem ryzyka rozwoju np. choroby Gravesa i Basedowa w przypadku Hashimoto wykazuje efekt ochronny, przemijający po paru latach po zaprzestaniu palenia.Fakt ten tłumaczy wykazanie, że Antabina - alkaloid zawarty w tytoniu strukturalnie podobny do nikotyny powoduje zmniejszenie częstości intensywności wywołanegozapalenia autoimmunologicznego tarczycy.
Jest to opisane w pracy Filipa Gołkowskiego.
Jednak ze względu na szkodliwość wyrobów tytoniowych nie zaleca się palenia, również e- papierosów.
Tiocyjanian, składnik papierosów blokuje wychwyt jodu i prowadzi do zahamowania produkcji hormonów tarczycowycha u palaczy częściej wykrywa się wole tarczycowe. Toksyny zawarte w papierosach obniżają odporność i osłabiają system immunologiczny, a prozapalna cytokina zawarta w tytoniu bierze udział w autoimmunizacji.
INFEKCJE
Za wywołanie autoimmunologicznego zapalenia tarczycy odpowiadają zakażenia bakteryjne, wirusowe i infekcje.
Helikobakter pyroli- u osób z Hashimoto ten rodzaj infekcji występuje częściej i jego leczenie może przyczynić się do zmniejszania przeciwciał tarczycowych.
Borrelia burgdorferi związana z chorobą z Lyme- przebycie zakażenia tym wirusem może sprzyjać występowaniu chorób autoimmunologicznych w tym Hashimoto.,
Wirus Epsteina Barra EBV - opryszczka- związek pomiędzy aktywnością tego wirusa a stanem tarczycy polega na tym, że u osób chorujących na Hashimoto jest zbyt mało komórek CD8+ które go kontrolują, więc rozwija się on w tarczycy zaostrzając autoagresję. Autoimmunologiczność się nasila kiedy pozostaje aktywny.
HCV- zapalenie wątroby typu C- osoby zakażone wirusem mają zwykle podwyższony poziom Anty- TPO i anty- TG. Obecność wirusa HCV stwierdzono w tyreocytach z towarzyszącym zwiększeniem produkcji prozapalnych cytokin i uruchomieniem odpowiedzi autoimmunologicznej u osób chorych na Hashimoto.
Yersinia enterocolitica- może wywołać produkcję przeciwciał przeciwko czynnikom stymulującym receptory TSH do wiązania, takim jak enzym peroksydazy tarczycowej lub treoglobulina. Układ odpornościowy rozpoznaje ją jako tkanki tarczycy i niszczy.
Według nowych teorii po usunięciu antygenu czyli czynnika wyzwalającego produkcja przeciwciał zanika.
JELITA
Rozwój choroby Hashimoto poprzedza często uszkodzenie bariery jelitowej i wzrost przepuszczalności jelit.Antygeny środowiskowe i pokarmowe przenikają do krwiobiegu powodując stan zapalny i aktywację układu odpornościowego, np. przeciwko białkom pokarmowym skutkując powstawaniem nadwrażliwości pokarmowych, które prowadzą często do rozwoju zespołu jelita drażliwego.
W dysbiozie jelitowej dochodzi do produkcji Lipopolisacharydów LPS, toksyn bakteryjnych zaburzających produkcje hormonów tarczycowych, odpowiednie żywienie i suplementacj pozytywnie wpłynie na konwersję hormonów Ft4 do Ft3.
Ocenę bariery jelitowej można sprawdzić za pomocą badania poziomu zonuliny- markera przepuszczalności jelitowej. Często jest to związane z nadwrażliwością na gluten- można oznaczyć przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej oraz gliadynie.
Często chorobie Hashimoto towarzyszy przerost bakteryjny Sibo lub Imo, gdyż hormony tarczycy biorą udział w stymulacji energetycznego kompleksu mioelektrycznego i nerwu błędnego, który odpowiada za pasaż niestrawionych resztek pokarmowych z jelita cienkiego do grubego.
W Hashimoto skutkującym niedoczynnością stymulacja kwasu solnego z aktywacji nerwu błędnego jest mniejsza co sprzyja rozrostowi bakterii, zaburzona motoryka jelit zaburza równowagę bakteryjną w jelicie cienkim, ma to negatywny wpływ na wchłanianie hormonów.
WĄTROBA
Odgrywa istotną rolę w aktywacji i dezaktywacji hormonów tarczycy, ich transporcie i metabolizmie. A hormony tarczycy wpływają na aktywność hepatocytów i metabolizm wątrobowy, zmiany w parametrów enzymów wątrobowych. Jest to związane z zaburzeniami metabolizmu lipidów lub stłuszczeniem wątroby.
Może zdarzyć się tak że wszelkie początkowe zmiany w pracy tarczycy najpierw są sygnalizowane w parametrach wątrobowych. Jest to istotne w przypadku gdy parametry markerów wątrobowych są zaburzone i trudno ustalić przyczyny tych zmian.
PLEŚŃ- SYNDROM CHOREGO BUDYNKU
Syndrom SDS według WHO dotyczy 30% nowych i starszych budynków na świecie. Jest to kombinacja dolegliwości zdrowotnych u ludzi pracujących lub w nich żyjących i borykających się z objawami jak :problemy jelitowe, podrażnione śluzówki, objawy astmy, bóle głowy oraz zmęczenie i rozdrażnienie , występującymi tylko w tym miejscu.
W czasopiśmie Frontiers in Immunology opublikowano badania, które potwierdza, że osoby przebywające w budynku w którym znajdowała się pleśń mają większe predyspozycje do rozwinięcia chorób autoimmunologicznych.
TOKSYNY
Epigenetyka to dziedzina nauki zajmująca się badaniem oddziaływań środowiska na genom człowieka. Coraz więcej danych epigenetycznych wskazuje że środowisko ma bardzo istotny wpływ na ekspresję naszych genów.
Istnieją substancje mogące negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie tarczycy- mają zdolność do naśladowania działania innych hormonów lub negatywnie oddziałują na mikroflorę jelit
Triclosan -został zabroniony przez agencję do spraw kontroli żywności i leków {występował bardzo często w dezodorantach, antybakteryjnych mydłach, lakierach do włosów i pastach do zębów} Swoją strukturą przypomina hormon tarczycy i hamuje wychwyt jodu, powodując spadek FT4 u zwierząt.
Bisfenol A -występuje w pojemnikach wykonanych z plastiku oraz puszkach, może istotnie wpływać na proces rozwoju nowotworu, zaburzenia płodności i rozwoju. Blokuje ekspresję genów odpowiedzialną za powstanie receptorów dla hormonu FT3 prowadząc do ich wyłączenia. Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały długotrwałe zaburzenia układu immunologicznego, wzrost ryzyka wystąpienia infekcji jelit oraz nietolerancji pokarmowych.
Halogeny i substancje chemiczne - strukturą przypominają strukturę jodu. Ich obecność jest bardzo szkodliwaprowadzi do stanu zapalnego tarczycy. Osoby mające częsty kontakt z halogenami mają wyższy poziom przeciwciał przeci tarczycowych.
Chlor- wszechobecny w instalacjach wodnych, produktach do czyszczenia oraz w basenowej wodzie jest toksyczny wobec komórek tarczycy, wpływa na wzrost poziomu TSH i powiększenie gruczołu tarczycy oraz wzrost przeciwciał.
Fluor- obecny w paście do zębów w wodzie, czarnej i zielonej herbacie. Badania wykazały że bogata we fluor woda pitna wpływa na poziom TF4 i FT3.
Brom- występuje w wypiekach i napojach bezalkoholowych, jest obecny w wyrobach plastikowych. Mogą nim być pokryte niektóre materace. Produkty zawierające brom mogą być wpływać na rozwój Hashimoto.
Lit- zawarty w leku stosowanym w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej i wodzie pitnej, może podwyższać poziom TSH i zmniejszać poziom FT3iFT4.
Metale ciężkie- rtęć, kadm, ołów, uran, molibden i kobalt znajdują się w żywności, artykułach higienicznych.Powoduje istotne zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy u osób których badania krwi wykazywały kontakt z tymi metalami.
KOSMETYKI
Kobiety około 7 razy częściej niż mężczyźni borykają się z zapaleniem tarczycy typu Hashimoto i używają dużo więcej kosmetyków zawierających substancje chemiczne, zaburzających gospodarkę hormonalną, są to szczególnie błyszczyki i pomadki do ust.
Badania wykazały że może mieć wpływ na rozwój choroby.
PROMIENIOWANIE
U osób narażonych na promieniowanie choroby autoimmunizacyjne tarczycy rozwijają się znacznie częściej. Wyższe są też wartości przeciwciał.
Infekcja Streptococcus
DIETA I ZALECENIA OGÓLNE
Objawy wynikają nie tylko z niedoczynności tarczycy wywołanej Hashimoto, ale też z powodu niedoborów, nietolerancji pokarmowych i osłabionego układu immunologicznego.
Trzeba znaleźć i wykluczyć przyczynę autoimmunizacji- w przypadku nieszczelnych jelit- uszczelnić, wykluczyć alergie i nietolerancje pokarmowe, zastosować odpowiednią probiotykoterapię, wszystkie niedobory warto uzupełnić poprzedzając odpowiednią diagnostyką.
Ważną rolę odgrywa prowadzenie zdrowego stylu życia, dbanie o sen i regenerację.
Nie należy stosować tak zwanego protokołu autoimmunologicznego gdyż jest to szkodliwa dla zdrowia dieta niedoborowa.
Posiłki powinny być dobrze zbilansowane, dobrane indywidualnie pod względem kalorycznym i jednocześnie nie restrykcyjna, gdyż może to obniżyć aktywność hormonalną tarczycy i spowolnić metabolizm.
Dieta nie może zawierać cukru{gdyż niekorzystnie wpływa na mikrobiotę jelitową}, żywności wysokoprzetworzonej, tłuszczów, powinna mieć niski indeks glikemiczny i być bogata w błonnik, sezonowe warzywa i owoce oraz zdrowe tłuszcze.
Nie powinno się bezzasadnie eliminować glutenu u osób bez celiakii, nie ma badań potwierdzających zasadność eliminacji produktów mlecznych, stosowanej często na obecność w tych produktach prozapalnej kazeiny u osób nie wrażliwych na ten składnik, podobnie jest z laktozą. Nie ma podstaw do wykluczania nabiału i glutenu, chyba że towarzyszy celiakia, najpierw diagnozujemy ; bezpodstawne stosowanie diety bezglutenowej zwieksza ryzyko otyłości i cukrzycy typu 2 o 13%.
W przypadku stwierdzonej nietolerancji laktozy można zastosować produkty bez laktozy, sery twarde, żółty, pleśniowy, feta, mozzarella.
Przy nietolerancji kazeiny można wprowadzić białko roślinne; nie należy rezygnować z białka gdyż do produkcji hormonów tarczyca potrzebuje fenyloalaniny- składnika białka.
Białko jest kluczowym makro składnikiem diety wspierającym funkcjonowanie hormonów tarczycy a zbyt mała podaż białka wpływa hamująco na ich wydzielanie. Lub na zmniejszenie stężenia ft 3. Białko sprzyja redukcji masy ciała dlatego że powoduje najwyższą termogenezę po posiłku. Zwiększa uczucie sytości po jedzeniu. Białka zawierają 2 ważne aminokwasy tyrozynę która bierze udział w syntezie hormonów tarczycowych. Oraz fenyloalanina. Która może być w organizmie przekształcania do tyrozyny.
Białko sojowe jest przedmiotem dyskusji, z jednej strony jest dobrym źródłem tyroksyny, z drugiej ma działanie wolotwórcze; soja u osób z niedoborem jodu może zwiększać ryzyko niedoczynności, w grupie ryzyka są weganie i ograniczające sól w diecie, soja nie powinna stanowić podstawowego źródła białka. Bezpiecznie spożywać ją cztery godziny po przyjęciu leku i nie częściej niż 3 razy w tygodniu.
CZY DA SIĘ UNIKNĄĆ ZACHOROWANIA NA HASHIMOTO?
Można podejmować działania prewencyjne poprzez zrównoważone odżywianie, unikanie stresu.
Autoimmunologicznego zapalenia tarczycy nie można wyleczyć, dokładne jej przyczyny nie są doprecyzowane, ale z pomocą diety można wpłynąć na zahamowanie procesów zapalnych organizmu, tym samym w gruczole tarczowym.
Należy wprowadzić prawidłowe nawyki żywieniowe stosować zbilansowaną dietę zawierającą białko i kluczowe dla funkcjonowania tarczycy witaminy i składniki mineralne.
Zmiana sposobu żywienia jest niezbędnym elementem poprawy lub zachowania zdrowia.